Drzewka oliwne są stałym elementem krajobrazu rejonu Morza Śródziemnego. Rosną w ciepłej umiarkowanej i tropikalnej strefie klimatycznej. Z owoców i nasion produkowana jest na szeroką skalę oliwa z oliwek. Do Polski przybyła wraz z chrześcijaństwem. Najpierw służyła do namaszczania chorych królów. Na stół trafiła dzięki królowej Bonie, która na dwór wprowadzała włoskie zwyczaje żywieniowe. Z pewnością możemy jej dzisiaj za to podziękować. Jak powiedział William Kennedy „Włosi…wydaje się, że nigdy nie umierają! Jedzą przez cały dzień oliwę i to właśnie jest przyczyną!”. Zaś Ramzes II już w XIII w p.n.e. zalecał stosować oliwę „na wszelkie dolegliwości”. Bez wątpienia jest to produkt niezwykle wartościowy odżywczo.
Oliwa z oliwek to zbawienny tłuszcz, a potwierdzają to setki badań naukowych. Jak ona działa? To głównie zasługa jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, które wchodzą w skład lipidów. Dzięki temu ma pozytywny wpływ na krew, serce i naczynia krwionośne. Obniża ciśnienie tętnicze i poziom „złego” cholesterolu LDL. Podwyższa zaś poziom „dobrego” cholesterolu HDL, co jest najbardziej korzystne dla zdrowia.
Spożycie oliwy z oliwek jest największe oczywiście w krajach śródziemnomorskich. Prym wiodą mieszkańcy Krety, którzy spożywają więcej oliwy niż ktokolwiek inny na świecie. Można rzec, że piją oni oliwę jak wino. 45 % energii w ich diecie pochodzi właśnie z tłuszczu. Co ciekawe, Grecy charakteryzują się najmniejszą zachorowalnością na choroby serca w świecie!
Jak stwierdził dr Ancel Keys z Uniwersytecie w Minnesocie najniższy wskaźnik zgonów mają te osoby, które spożywają najwięcej oliwy z oliwek na dzień.
Oliwa z oliwek bogata jest w szereg witamin w niej rozpuszczonych. Są to tzw. witaminy młodości. Należą do nich witamina A, E, D i K. Nazywane są tak ponieważ przeciwdziałają starzeniu organizmu i działają antyrakowo. Liczne polifenole występujące w oliwie „współpracują” z witaminami i wzmacniają ich działanie przeciwutleniające. Dzięki temu błony komórkowe we wszystkich komórkach organizmu są w mniejszym stopniu narażone na uszkodzenia przez wolne rodniki. A więc można powiedzieć, że „naoliwiony” organizm nie starzeje się tak szybko.
Jaką oliwę należy wybrać? Najlepsza jest oliwa z pierwszego tłoczenia na zimno, czyli extra virgin. Posiada ona najcenniejsze walory odżywcze i podczas tłoczenia do oliwy przechodzi najwięcej wartościowych składników. Należy pamiętać, że oliwa z oliwek jest podatna na szybkie jełczenie i ważne jest jej odpowiednie przechowywanie w ciemnym i suchym miejscu, w odpowiedniej temperaturze. Najlepiej jest więc kupować oliwę w ciemnej butelce i trzymać ją w lodówce. Prawdziwa oliwa extra virgin na pewnie nie będzie kosztować groszy. Na rynku dostępne są jej liczne podróbki, w butelkach łudząco podobnych do oryginału i po niższej cenie. Nie dajmy się jednak zwieść i rozważnie wybierajmy tą najzdrowszą.
Źródła:
J. Carper: Apteka żywności
Autor: Małgorzata Kabat